KEMAL SÖBE
Kapitalizm/emperyalizm, elit seçkin sınıfın ekonomi politik sistemi olmanın çok ötesine geçip toplumu yöneten bir kültüre ve yaşam tarzına dönüşmesi toplum tarafından sorgulanmasını zorlaştırıyor. Özellikle geri bırakılmış ve dini bağnazlığın olduğu ülkelerde kapitalizmin yarattığı yozlaşma ve yoksulluk tanrının kaderi olarak bilinir. Gelişmiş ülkelerde ise göreceli ekonomik refah koşullarının olması sınıfsal mücadelenin keskin hale gelmesini kısmen önlüyor. Sorgulanmayan kapitalizm liberal zihniyetle fırsatlar sistemi olarak bilinir. Yani sen ne iş yapmak istedinde kim engel oldu. Bireysellik ve rekabet hep teşvik edilir. Toplumsallık ise özgürlüğe vurulmuş darbe olarak lanse edilir. Bilimsel teknolojik gelişmeler, yolların, köprülerin, okulların yapılması olması gereken zenginlik olarak görülür. Kapitalizm kendi insan tipini yaratır. Toplumsallık karşıtı olan, sınırsız olarak mülk para sahibi olmayı zenginlik olarak gören bireyleri yetiştirir ve piyasaya salar. Holdingler her yıl, yüzlerce binlerce öğrenciye burslar verirler ama fabrikalarında çalışan işçilerin maaşlarına zam yapmazlar.
Öğrenciler aldıkları burslarla üniversitesiyi bitirirler ve holdinglerin ihtiyaç duyduğu eleman çalışan kadro olurlar ve aldıkları burslar için holdinglere minnettar olurlar. Kapitalizmi sorgulamak bir tercih ve kültür sorunudur. Sınıflı devletli sistemleri sorgulamak normal bir sınıf mücadelesini aşan bir duruş ve sorgulamayı gerektirir. Egemenlikçi zihniyetle, devletçi iktidarcı kafa yapısıyla kapitalizmin sorgulanması kapitalizmi aşmaya yol açmaz. Sosyalizm neticede genel bir insanlık sorunudur ve sosyalizm sorunu dar sınıfsal bir bakış açısı ve mücadelesiyle çözülmez. Sosyalizm insan toplumunun yaşayacağı doğal bir yaşam tarzıdır, sadece işçi sınıfının dar sınıfsal bakış açısıyla sosyalizmi kurulmaz. Ki sosyalizm bir ekonomi politik siyasal sistem olmanında çok ötesinde olan bir sosyalleşme sorunudur, bundan dolayı sosyalistler yeni insan derler. Sosyalizmi sosyalize olmuş, toplumsal değerlere sahip insanlar kurabilir. Işçi sınıfı, günümüzde bile sosyalizme ilişkin gerekli sosyal ve kültürel, ideolojik politik bilince sahip değildir. Hayatı ürettiği halde kendi midesini bile doyurmaktan aciz bir üreteci sınıfının fiili olarak devrime önderlik yapamayacağını bilmek gerekiyor.
Bazı devrimlere işçi sınıfı nitel olarak değil, ekonomik olarak iyi şartlarda yaşamak için nicel bir katılım sağlamıştır. İşçi sınıfının sosyalizm gibi bir hedefi olmadı çünkü işçiler daha sosyalizmin ne olduğunu bilmiyorlar. Bazılarıda sosyalizmi devlet rejimi olarak biliyorlar. Doğru bir toplumsal ideolojiye sahip olmadan doğru bir toplumsal gelişme olmaz. Son 200 yıllık toplumsal ideolojiler yanlış değillerdi ama sorunluydular. Toplumsal gelişime devleti ve iktidarı güçlendirmeyi katarsak toplumu değil sermayenin koruyucu gücü olan devleti güçlendirmiş olunur. Devrim devleti değil halkı güçlendirmeyi hesaplamalı. Devlet güçlü hale getirilerek devrim belki teknik ve fiziki olarak kısa süreli olarak korunur gibi görülür ama bu bir yanılgıdır. Halkın sosyal, siyasal ve kültürel güçlü ve eğitimli olduğu toplumsal koşullarda devrim doğal olarak kendi gelişim mecrasına girer. Devleti güçlendirerek değil halkı güçlendirerek devrim korunur ve toplumun yaşaması gereken doğal yaşamı olarak yaşanılır. Sosyalizm bir devlet rejimi değildir, toplumun doğal yaşamıdır. Bu açıdan toplumun doğal yaşamına devletin eli karışırsa orada sosyalizm çıkmaz iktidar ve sınıflar çıkar.
Ki ilk sınıf devlettir, elit seçkin sınıf hanedanlık olarak topluma musallat olmuştur. Bu açıdan politik olarak eğitimli halk olması kendi kendini devlet olmadan yönetmek önemlidir. Son yüz yılda, hiç bir devrim toplumu politik olarak eğitmemiştir. Bundan dolayı sözde devrimci sosyal–ist devlet yönetimleri nasılda karşı devrimlere dönüştüler. Kapitalizmi sorgulamak için iyi bir toplumsal bilince sahip olmak gerekiyor. Mideyi doyurma ve ücrete zam talep etmenin ötesinde bir amacı olmayanlar hangi siyasal donanımla, neyi hedefleyerek hangi devrimi yapacaklar? Amacın zayıf olması iyi bir sorgulamaya yol açmaz. Dolayısıyla yetersiz sorgulanan bir sisteme karşı güçlü bir mücadele yürütülemez. Bir sisteme karşı mücadele etmek öncelikle bu sistemi doğru tanımayı doğru sorgulamayı gerektirir. Alternatif yaşam arayışı içerisine girmek mevcut yaşamı köklü bir şekilde sorgulama ile mümkün olabilir. Mevcut sistemi derinliğini sorgulamak alternatif bir yaşam arayışına girmeyi daha köklü hale getirmek. Mevcut sistemi aşmak için doğru bir sorgulama olmazsa olmazdır doğru bir sorgulama ile ancak mevcut sisteme karşı güçlü bir tavır alınır. Demokrasi ve özgürlükler boyutuyla mevcut sistemden beklenti halinde olmak kişiyi alternatif sistem arayışından alıkoyar mevcut sistemin bir parçası haline getirir. Kapital sistemi aşıp insani bir düzen kurmak için birçok neden var. İşte bu insani nedenler mevcut kapitalist sistemi doğru bir şekilde sorgulamamızı ve alternatif bir yaşam kurmamızı gerektiriyor.